مقدمه
آتش سوزی از حوادثی است که هر آن ممکن است اتفاق افتاده و جان و مال فرد ، افراد یا موسسه را در عرض چند ساعت بر باد دهد. اغلب بی مبالاتی و بی دقتی در کار و کم اهمیت جلوه دادن حریق و مسائلی از این قبیل موجب ایجاد حریق میشود. با پیش بینیهای لازم و به کار بردن دستورالعملهای ایمنی و بهداشت حرفه ای میتوان جلوی بسیاری از آتش سوزیها را گرفت . نتایج بررسی های آماری نشان داده که قریب 80- 75 درصد آتش سوزیها قابل پیش بینی و پیشگیری هستند. در مورد 20- 25 درصد باقیمانده نیز میتوان با اتخاذ تدابیری میزان خسارت وارده را به حداقل رسانید. و این تنها با بکار بردن موثرترین ادوات و تجهیزات آتش نشانی که هر روزه در جهان در حال تکامل و تحول میباشند ، امکان پذیر است.
اطفاء حریق
سه عاملی که باید دریک زمان موجود باشند تا حریق بوجود آید به قرار زیر است:
1- اکسیژن کافی وجود داشته باشد. 2- گرمای کافی موجود باشد. 3- مقداری سوخت یا ماده قابل احتراق موجود باشد.
هر کدام از این سه عامل را حذف کنید، آتش خاموش می شود. اما اگر شما از خاموش کننده با طبقه اطفاء اشتباه استفاده کنیدممکن است ماهیت حریق را تشدید کنید.
بنابراین برای اینکه بتوانیم در هنگام بروز آتش سوزی بصورت موثر وارد عمل شویم بایستی دانش پایه ای نسبت به انواع حریق و مواد خاموش کننده داشته باشیم.
دسته بندي انواع حريق
براي سهولت در پيشگيري و كنترل آتش سوزي ، حريق ها را برحسب ماهيت مواد سوختني به دسته هاي مختلفي تقسيم بندي مي كنند.
طبقه A : مواد جامد و خشك كه خاكستر به جا مي گذارند مانند چوب و كاغذ و پلاستيك و .....
طبقه B : مواد نفتي و مايعات و گازهای قابل اشتعال،
طبقه C : شامل حريق هاي الكتريكي
طبقه D : ناشي از فلزاتی كه سريعاً اكسيد مي شوند مانند منيزيوم ، پتاسيم و .....
روشهای کلی کنترل حریق:
1- کنترل حریق از طریق سیستمهای اتوماتیک ( دود یابها ، شعله یابها، گرمایابها، آژیر خطر و انواع آب پاشهای خودکار)
2- کنترل حریق از طریق سازه ( سازه مقاوم در برابر حریق )
3- کنترل حریق توسط سیستمهای دستی ( کپسولهای آتش نشانی)
باتوجه به اهمبت موضوع و فراگیر بودن استفاده از سیستمهای دستی ، در ادامه به شرح مختصری از روشهای اطفاء حریق توسط کپسولهای آتش نشانی اشاره میکنیم.
روشهاي عمومي اطفاء حريق توسط کپسولهای آتش نشانی
الف) سردكردن : اين عمل عمدتاً بوسيله آب انجام مي گيرد.
ب) خفه كردن : پوشاندن روي آتش با موادي است كه مانع رسيدن اكسيژن به محوطه آتش گردد.
ج) حذف ماده سوختني : اين روش در ابتداي بروز حريق امكانپذير بوده و با قطع جريان ، جابه جا كردن مواد وجدا كردن منابعي كه تاكنون حريق به آنها نرسيده ميباشد.
مواد خاموش كننده آتش :
انواع مختلفی از خاموش کننده ها برای اطفاء حریق طراحی شده اند که در این جا به سه نوع رایج خاموش کننده ها به صورت مختصر اشاره میکنیم :
1- آب : فقط جهت اطفاء حریق گروه A کاربرد دارد و یکی از ساده ترین و در عین حال موثرترین روشی است که تمام افراد با آن آشنا هستند. ولی همان اندازه که استفاده از آب می تواند در خاموش کردن آتش موثر باشد به همان اندازه نیز میتواند در استفاده نابجا ایجاد مخاطره و گسترش حریق یا خسارت نماید .
2- گاز : CO2دی اکسید کربن هم از طریق خفه کردن و هم رقیق کردن باعث اطفاء حریق میشود و برای اطفاء حریق گروهA-B-C مناسب است.
3- پودر خشک : اين پودر براي خاموش كردن حريق فلزات قابل اشتعال ( طبقه D ) مانند سديم ، پتاسيم ، منيزيوم و مانند آن بكار مي رود .
علاوه بر پودر خشک یک سری ترکیبات به نام پودر های شیمیایی وجود دارند که نباید با پودر خشک اشتباه شوند از این پودرهای شیمیایی براحتی میتوان جهت اطفاء انواع حریق هایA-B-C,D استفاده کرد.
علائم و برچسب ها :
كليه خاموش كننده ها بايد داراي علائم و مشخصات سازنده بوده و علاوه بر رنگ مناسب ، دامنه عمل آنها با كد مربوطه بر روي آنها حك شده يا توسط برچسب دائمي الصاق شده باشد . رنگ استاندارد براي خاموش كننده ها و همچنين قابليت آنها براي خاموش نمودن حريق با استفاده از مشخصات مربوطه در جدول زير بدست مي آيد:
|
محتوي كپسول
|
كد حريق مربوطه براي اطفاء
|
رنگ بدنه
|
|
آب
|
A
|
قرمز
|
|
كف
|
A-B-C
|
قرمز با باند آبي
|
|
CO2
|
A-B-C
|
قرمز با باند سياه
|
|
پودر خشك
|
D
|
قرمز با باند سفيد
|
آموزش اطفاء حریق
چگونه از یک خاموش کننده استفاده میشود؟ فقط کافی است کلمه PASSرا به خاطر بسپارید :
Pull : پین ( ضامن کپسول ) را بکشید.
Aim : قسمت پائین آتش را هدف بگیرید.
Squeeze : اهرم بالایی کپسول را متناوبا فشار دهید.
Sweep : از این طرف به آن طرف جاروب کنید.
قوانین اطفاء حریق :
1- حتما می دانید چه میسوزد . اگر نمیدانید اجازه دهید سازمان آتش نشانی این کار را انجام دهد.
2- بدون تجهزات کافی و متناسب با نوع حریق سعی نکنید حریق را خاموش کنید.
3- دستپاچه نشده و خونسرد باشید.
4- منبع برق و گاز را سریعا قطع کنید.
5- در هوای آزاد پشت به باد بایستید.
6- فقط بن آتش را هدف بگیرید.
7- در کپسولهای پودری حتما قبل از استفاده کپسول را سر و ته کنید با اینکار اگر پودر کلوخه شده باشد برای انجام عملیات آماده می شود.
8- قانون نهایی این است که همیشه قبل از تلاش به منظور اطفاءحریق خودتان را در وضعیتی قرار دهید که از پشت راه خروج یا موقعیت فرار داشته باشید ( خودتان را در تله نیندازید ).
بازرسي و آزمايش خاموش كننده هاي دستي :
براي اطمينان از صحت كار دستگاههاي خاموش كننده دستي لازم است كه اين دستگاهها بطور مرتب و طي يك برنامه معين تحت بازرسي و آزمون قرار گيرند.
الف- بازرسي ماهيانه : اين بازرسي شامل باز بيني كليه كپسولها است و نكات مهم براي تست دستگاههاي مانومتردار توجه به عقربه و در نوع پودري تكان دادن يا سرازير كردن كپسول براي باز شدن كلوخه هاي احتمالي است .
ب- بازرسي و آزمون شش ماه يك بار : امتحان برخي از دستگاهها بطور تصادفي در يك حريق آزمايشي
ج – بازرسي و آزمون ساليانه : باز كردن و تخليه دستگاه و جدا نمودن اجزاي آن و اطمينان از سلامت بدنه و متعلقات و تعويض اتصالات و واشرهاي لاستيكي ، وزن نمودن بالن حاوي گاز و در صورتي كه وزن آن كم شده باشد شارژ نمودن مجدد آنها.
د- آزمون دو يا پنج ساله ( آزمون استحكام سيلندر در برابر فشار ) : براي اين كار تست هيدروليكي فشار به عمل مي آيد.
<< به امید طول عمری بدون حادثه >>
تهیه و تنظیم : سردار سعیدی
کارشناس بهداشت حرفه ای مرکز بهداشت پاوه
:: موضوعات مرتبط:
مطالب آموزشی ,
,
:: بازدید از این مطلب : 583
|
امتیاز مطلب : 17
|
تعداد امتیازدهندگان : 6
|
مجموع امتیاز : 6
عضو شوید
عضویت سریع
آمار
وب سایت:
آمار مطالب
آمار بازدید
